De Oselvar is net als andere Noorse gebruiksboten een zo’n duizend jaar oud ontwerp. Het is een eenvoudige volksboot van naaldhout met eikenhouten kiel, in dit geval die van de regio Hordaland, ten zuiden van de plaats Bergen. Ruw geschat zijn er in totaal zo’n tweehonderdduizend Oselvars gebouwd in die duizend jaar.
Deze boten zijn eeuwenlang naar Schotland geëxporteerd, waarmee ook de botenbouw geëxporteerd werd.
De Oselvar is er in vele maten, van færing (vierriemer) tot åttring (achtriemer). De boot is eenvoudig van bouw, aan beide zijden zijn er maar drie planken. Kenmerk van deze en alle vergelijkbare boten is het gebrek aan stijfheid. Het is een van de geheimen van de grote zeewaardigheid van deze kleine boten, ze plooien met de golven mee.
Oselvar-werf
In Osøyro is de Oselvarverkstaden, een werf waar de boot gebouwd wordt en tegelijk botenbouwers worden opgeleid om de traditie levend te houden. De werf wordt gesubsidieerd onder de voorwaarde dat scholieren de boten mogen gebruiken.
Wedstrijden
Er bestaan ook vier tot viereneenhalve meter lange ærings, dat zijn eenpersoons boten. Dat specifieke model is nog geen eeuw oud, het kwam voort uit de wensen van wedstrijdroeiers. De Oselvar leeft in onze tijd weer volop. Het is een eigen klasse wedstrijdboot bij het Noorse zeilverbond. Zo is ook dit duizend jaar oude model nog altijd in ontwikkeling.
Allesweter
De Noor Kjell Magnus Økland (1971) weet echt alles van de Oselvar. Hij bestudeert dit boottype al decennia en heeft er een standaardwerk over geschreven. Økland is naast Oselvar-zeiler actief als vrijwilliger in het Horda Museum. Dat museum ligt zeldzaam goed verstopt aan de Fanafjord, vijftien kilometer zuidelijk van Bergen. Het herbergt een verzameling vaarklare Oselvars in verschillende maten, schilderachtig opgeslagen in kleine botenhuizen (‘nausts’) aan de oever van de Fanafjord, en een museumzaal waarin Økland de historie van de boten van deze regio aanschouwelijk heeft gemaakt.
Dat de boten vaarklaar zijn, bewijst Økland door een naust te openen en een boot het water in te schuiven. Het is een vrij grote Oselvar, een seksæring, voor drie roeiers. Met z’n tweeën roeit de boot soepeltjes over de fjord, de wendbaarheid is groot, en spectaculair is dat als je op de rand van de boot gaat staan, er geen water de boot in loopt. Økland demonstreert dat overtuigend.
Een oselvar-naust in het Horda Museum
