Iepenhout


De romp van de Cornish pilot gig is oorspronkelijk gemaakt van iepenhout, voor de fijnproevers zelfs van Cornish Elm (Ulmus minor ‘Stricta’). Deze houtsoort splijt niet gemakkelijk, waardoor de planken vrij dun kunnen blijven en de boot licht. Ook doet iepenhout het goed in zout water, het rot niet. Bovendien was de iep destijds ruimschoots voorhanden in Cornwall.
Als gevolg van de uitbraak van de iepenziekte in de tweede helft van de vorige eeuw, in Engeland Dutch Elm Disease genoemd, zijn aanbod en kwaliteit van iepenhout sterk teruggelopen. Althans, dat willen de Engelsen ons graag doen geloven.
In Porthgain, bijna de meest westelijke punt van Wales, zit houthandelaar, botenbouwer en gig-roeier Tom Sutton (1961). Hij nuanceert het beeld:

“Er is inderdaad een terugloop in kwaliteit. Die heeft vooral te maken met het klimaat. De iepenziekte is eigenlijk meer de druppel die de emmer deed overlopen.”

Sutton haalt het iepenhout van het Europese vasteland, ook uit Nederland.
De regelgeving voor de boten voor deelname aan wedstrijden is streng. Alles is voorgeschreven: de maten, de verhoudingen, het aantal koperen nagels en het iepenhout voor de romp. Sutton:

“Gigs kunnen best van andere houtsoorten gemaakt worden. Misschien zelfs beter, maar het sleutelwoord is traditie.”

Sutton noemt gigbouwer Andrew Nancarrow als de beste bouwer van dit moment. Nancarrow is leerling van de beroemdste gigbouwer, Ralph Bird (1942-2009). Nancarrow’s gigs – hij heeft zeventien stuks op zijn naam – zijn traditioneel gebouwd van iepenhout. Nancarrow maakt zich zorgen om de iep:

“Iepenhout is steeds moeilijker te krijgen. We gebruiken nu al iep die we vroeger zouden laten liggen. Vroeger gingen we naar de zagerij en kozen we een hele iep uit. Nu kan je een stapel hout kopen van een inch dik.”

Cornish pilot gigs van Porthgain Rowing Club, gebouwd door Tom Sutton | Foto Roei!, 2016
De Cornish elm is nauwelijks te onderscheiden van de gewone gladde iep

Tom Sutton | Foto Roei! 2016

Porthgain, Wales. Het grote gebouw in het midden is de loods van Tom Sutton en de roeiclub. | Foto Porthgain Rowing Club